Bill Gates, Jack Ma, Steve Jobs hay đủ những minh chứng về sự thành công đi lên từ tay trắng có thể nói cho bạn nghe những điều đầy mê hoặc, đầy tính triết lý về sự thành công. Nhưng nếu tỉnh táo và muốn mình được như họ, điều đầu tiên bạn phải làm là bịt tai lại và đừng nghe họ nói.
Chẳng cần phải là những Bill Gates hay Jack Ma, Steve Jobs hay Mark Zuckerberg đình đám cả thế giới đều biết, chung quanh cuộc sống thường nhật này, mỗi người chúng ta có lẽ đã nghe mòn tai những câu chuyện "con nhà người ta" bỏ học/bỏ việc/bỏ thành phố về quê kinh doanh kiếm bạc tỷ, bán mỹ phẩm online tiền thưởng doanh thu vài chục tỷ, khởi nghiệp thành công sở hữu doanh nghiệp hàng triệu đô… Những từ khóa "thành công", "đam mê", "bứt phá" "bạc tỷ" khiến người ta cảm thấy được truyền cảm hứng và tiếp thêm khát khao.
Nhưng khi ta đã bị hạ đo ván, hay khi ta cảm thấy quá chán chường sau nhiều năm bươn chải mà thực tế sao chỉ toàn đắng cay, ta bắt đầu cảm thấy hình như có gì đó rất sai!
Đó cũng là lúc bạn bắt đầu học được những bài học đầu tiên về cách đặt lòng tin.
Vì sao ta không nên đặt trọn ( tôi nói là “đặt trọn”) niềm tin vào những câu chuyện làm giàu hay câu chuyện thành công của người khác, mặc dù ta vẫn viết về nó hằng ngày, trong mỗi bài văn?
Trong một bài phỏng vấn, Chủ tịch công ty quảng cáo 24h Phan Minh tâm đã từng nói: "Đừng nghe những câu chuyện thành công, dù của Bill Gates hay Jack Ma, hay ngay cả chuyện thành công của ông chủ 24h. Mọi người cứ bảo tôi chia sẻ thành công, nhưng các bạn không thể "bơi" lại thành công. Có thể đã từng có một câu chuyện thành công như thế, nhưng khung thời điểm của câu chuyện ấy đã không còn nữa ( tạm gọi là “thiên thời địa lợi” khi sự việc ấy xảy ra). Các doanh nhân chia sẻ cho các bạn bí quyết, mặc dù có thể bạn thông minh hơn, tài giỏi hơn, nhưng nếu làm lại giống vậy thì tỷ lệ thành công tôi đánh giá chỉ 1/1000, 999 bạn còn lại không thể thành công được".
Nếu bạn đã từng đọc tiểu thuyết "Hồn ma sành điệu" của nhà văn Sophie Kinsella, chắc hẳn bạn có biết một chi tiết khá buồn cười trong sách khi nhà văn miêu tả về một vị "diễn giả về làm giàu". Ông ta đi khắp nơi với bài diễn thuyết ấn tượng là bắt khán giả giơ cao đồng tiền và đọc khẩu hiệu, như kiểu gửi sự khát khao kiếm tiền của mình vào vũ trụ và rồi chúng ta sẽ được đền đáp xứng đáng, rồi hàng loạt những giáo lý, điều luật khác về cách mà ông ta đã làm giàu.
Nhưng điều không ngờ nhất, là hóa ra ông không kiếm bạc tỷ ở nơi nào khác cả, mà tất cả những vị khán giả đang say sưa đặt hết niềm tin vào vị "diễn giả làm giàu" kia mới chính là nguồn kiếm tiền của ông ta. "Vị diễn giả" không bán kinh nghiệm, ông ta chỉ bán những lời hô hào đẹp đẽ. Xã hội của chúng ta đã quá quen với việc đặt câu hỏi: “Ai đó đã thành công như thế nào?” Các quầy sách ngập tràn đầu sách về năm điều mười lẽ bạn cần làm, cần học để trở nên giàu có hơn. Nhưng rốt cuộc bạn sẽ nhận ra có quá nhiều "thuyết âm mưu" hay điều chưa kể đằng sau những lời đẹp đẽ nào đó.
Hồi trước, có một lần tôi nghe câu chuyện của một bạn trẻ khởi nghiệp trong lĩnh vực khá thú vị và mới mẻ, nhưng có câu hỏi vẫn chưa được trả lời trọn vẹn: “Bạn trẻ ấy đã huy động vốn như thế nào?”, vì ai cũng biết điều quan trọng nhất khi khởi nghiệp là tìm được những nhà đầu tư thiên thần - người sẽ bỏ tiền vào dự án. Rốt cuộc, câu trả lời là: Gia đình của bạn trẻ đó rất giàu có, và họ đã chi rất nhiều tiền cho con mình khởi nghiệp.
Nhưng khi đi hỏi người viết bài viết ấy trên Kenh14.vn, anh chỉ cười và kể rằng, bạn trẻ ấy bảo: “Sợ rằng viết như thế sẽ làm chùn bước những bạn trẻ khác cũng đang muốn khởi nghiệp” (!) Câu chuyện này khiến tôi nhớ về một lần đọc được ở đâu đó viết về Donald Trump, rằng chàng thanh niên Trump ở vào tuổi đôi mươi tươi đẹp và giàu nhiệt huyết nhất, đã quyết định không ăn bám gia đình và khởi nghiệp với đâu đó chừng… 14 triệu đô la vay từ bố, chưa kể trong lúc kinh doanh khó khăn đã mượn của bố thêm 9 triệu đô la.
Nói vậy không có nghĩa là anh bạn trẻ kia hay Donald Trump hay bất cứ ai khởi nghiệp từ tài sản kếch xù của gia đình đều là người không tài giỏi. Họ giỏi chứ, ở đây không bàn về họ! Tôi chỉ muốn nói nếu bạn chưa bao giờ là phóng viên phỏng vấn hay biên tập viên như anh bạn ở Kenh14.vn, thì khi bạn lướt qua những con chữ trên mặt báo, bạn sẽ không bao giờ biết được điều gì đã được chọn ẩn đi trong những câu chuyện thành công khiến gần như cả thế giới phải nức lòng ngưỡng mộ.
Lý do cuối cùng tôi muốn nói rằng vì sao bạn không nên cả tin vào những điều đẹp đẽ, đó là vì xã hội chúng ta chưa quen nhìn nhận thất bại, ngại đối diện với thất bại và không biết phải đối diện như thế nào.
Tất cả những người thành công đều từng thất bại nhiều hoặc rất nhiều lần. Không phải chúng ta không biết! Trong công việc, sự nghiệp, đa phần chúng ta đều hỏi: "Mình có thành công được như người đó không?", trong khi lẽ ra phải hỏi: "Mình có thể chịu nổi những thất bại mà người đó từng trải qua hay không?". Ví dụ, nếu bạn muốn được như Mark Cuban, ông chủ của một đội bóng, doanh nhân, nhà làm phim thuộc hàng tỷ phú Mỹ, bạn phải chắc rằng mình có thể đi qua được những năm tháng mà ông đã từng không ngần ngại chia sẻ: "Tôi về đến nhà và thấy cả căn phòng tối om vì không đủ tiền trả hóa đơn tiền điện. Đó vừa là nguồn động lực to lớn lại vừa là nỗi xấu hổ khó quên".
Nếu bạn mơ một giấc mơ tỷ phú, hãy chuẩn bị tinh thần cho rất nhiều năm tháng bạn phải sống như một ăn mày khu ổ chuột! Đó chính là hiện thực!
Thực ra, bao nhiêu niềm tin đặt vào đâu là một bài toán rất khó của mỗi người. Ngày hôm nay ta có thể rất tin vào điều này để rồi ngay ngày mai tại một khúc quanh của cuộc đời mọi thứ bỗng ngã đổ rất đau lòng. Điều duy nhất ta có thể bám víu chính là sự tương đối và mưu cầu cân bằng giữa mọi thứ. Quá nghi ngờ cũng không tốt nhưng hãy luôn để mở cho mình những khả năng khác. Đừng bao giờ để bản thân bị mắc kẹt trong những câu chuyện của người khác và cả trong những quyết định của bản thân mình.
Vanessa
